Wzmacnianie systemu obronnego w obliczu kryzysu bezpieczeństwa w Europie - Wydarzenia - Biuro Bezpieczeństwa Narodowego

26.06.2014

Wzmacnianie systemu obronnego w obliczu kryzysu bezpieczeństwa w Europie

26 czerwca br., z udziałem ekspertów z dziedziny bezpieczeństwa, w BBN odbyło się drugie spotkanie Strategicznego Forum Bezpieczeństwa poświęcone wzmacnianiu odporności kraju na agresję. To obok działań regularnych sił zbrojnych, podstawowy element systemu obrony państwa. Intencją BBN jest przedstawienie Prezydentowi RP gotowych propozycji rozwiązań do końca tego roku, opracowanych w konsultacji z MON i innymi strukturami państwa.

Podjęcie prac nad systemem było efektem analiz prowadzonych w BBN m.in. w ramach Strategicznego Przeglądu Bezpieczeństwa Narodowego (2010-2012). W sposób oczywisty prace są również związane z obecnym kryzysem bezpieczeństwa w Europie i wykorzystują wnioski z konfliktu rosyjsko-ukraińskiego.

O potrzebie wzmocnienia i skoordynowania działań państwa na tym obszarze mówił Prezydent Bronisław Komorowski podczas marcowej odprawy kierowniczej kadry MON i SZ RP:

Unowocześnienie sił zbrojnych to podstawowy warunek umacniania obronności państwa. Ale system obronności to coś więcej. Zwracam uwagę na konieczność zaangażowania w to zadanie pozamilitarnych struktur państwa, a także organizacji społecznych i obywateli. Tylko w ten sposób można zapewnić to, co dla obrony ma wartość szczególną, a mianowicie strategiczną odporność kraju na ewentualną agresję. W świetle wniosków z niebezpiecznego konfliktu w naszej części Europy, w pobliżu naszych granic, taki system działań zwiększających strategiczną odporność Polski staje się pilną koniecznością.

Punktem wyjścia do dyskusji z ekspertami było przedstawienie przez ministra Stanisława Kozieja opracowanej w BBN koncepcji systemu (patrz poniżej). Oceny oraz sugestie przekazane przez uczestników koncentrowały się przede wszystkim wokół poszczególnych elementów koncepcji i wykorzystywane zostaną w dalszych pracach nad nią. W najbliższym czasie planuje się przeprowadzenie kolejnych konsultacji nad całą koncepcją, a także osobnych poświęconych poszczególnym jej elementom.

 

***

Zarys koncepcji systemu strategicznej odporności kraju na agresję​ 

(zobacz prezentację szefa BBN)

 

Ideą systemu jest skoordynowanie różnych działań (legislacyjnych, operacyjnych, szkoleniowych, organizacyjnych, technicznych itp.) w wielu sektorach bepzpieczeństwa mające służyć zwiększeniu strategicznej odporności kraju na zagrożenia, jako jednemu z ważnych wymiarów współczesnego odstraszania (powstrzymywania, odstręczania), w tym także przed próbami "miękkiej", asymetrycznej agresji. Należą do nich przede wszystkim:

  • Działania nieregularne na terytorium zajętym przez przeciwnika
  • Militarne wsparcie wojsk operacyjnych w działaniach regularnych
  • Przygotowywanie rezerw mobilizacyjnych
  • Operacyjne przygotowanie terytorium i ochrona obiektów infrastruktury krytycznej
  • Zapewnienie bezpieczeństwa obywateli i struktur państwa, w tym powszechna ochrona ludności
  • Prowadzenie powszechnej edukacji dla bezpieczeństwa, w tym obronne przygotowanie społeczeństwa

Stosownie do tych działań powinny zostać określone zadania dla poszczególnych podmiotów. Takich jak wojska specjalne, zreformowane Narodowe Siły Rezerwowe, niewojskowe formacje bezpieczeństwa i ochrony ludności czy pozarządowe organizacje proobronne. To także zadania związane z doskonaleniem systemu rezerw mobilizacyjnych.  

Prowadzenie oraz organizowanie działań nieregularnych na terytorium zajętym przez przeciwnika powinno być realizowane przez Wojska Specjalne W związku z tym rozważyć należy ukierunkowanie ich zadaniowo na obronę kraju (co powinno zostać ujęte m.in. w takich dokumentach jak Polityczno-Strategiczna Dyrektywa Obronna); zwiększenie ich liczebności (m.in. poprzez włączenie w ich skład Oddziałów Specjalnych Żandarmerii Wojskowej); oraz organizowanie szkolenia ich na terytorium kraju z pozostałymi strukturami państwa.

Zadaniem Narodowych Sił Rezerwowych powinno być lokalne wspieranie działań wojsk operacyjnych i innych sił bezpieczeństwa, a także uczestniczenie w działaniach nieregularnych na terytorium opanowanym przez przeciwnika. Przygotowanie do realizacji tego zadania powinno opierać się na zreformowaniu NSR tak, aby stanowiły one odrębne formacje przy jednostkach wojskowych, przewidziane w operacyjne podporządkowanie Wojewódzkich Sztabów Wojskowych („wojsko wojewodów”), oraz aby w ich skład wchodzili przede wszystkim rezerwiści, a nie jak obecnie kandydaci do służby zawodowej.

Konieczne jest przygotowanie systemu rezerw mobilizacyjnych, umożliwiających strategiczne rozwinięcie sił zbrojnych do wielkości i struktury czasu wojny oraz ich uzupełnianie w toku działań wojennych. Do zadań w tym zakresie należałoby odpowiednie zaplanowanie potrzeb mobilizacyjnych, zorganizowanie zasobów mobilizacyjnych oraz szkolenie rezerw mobilizacyjnych.

Zapewnianie bezpieczeństwa struktur państwa, obywateli i infrastruktury krytycznej przed zagrożeniami zbrojnymi zapewniać powinny niewojskowe formacje bezpieczeństwa. Wiąże się to z koniecznością odpowiedniego określenia zadań oraz przygotowania Policji, służb specjalnych, straży samorządowych czy również agencji ochroniarskich i formacji ochrony obiektów.  

Za ochroną ludności cywilnej przed skutkami zagrożeń militarnych i niemilitarnych w czasie wojny powinny odpowiadać określone formacje ochrony ludności. Zadania preparacyjne na tym obszarze powinny polegać m.in. na stworzeniu systemu ratowniczego z udziałem takich służb jak Państwowa Straż Pożarna czy pogotownia ratunkowe, wykorzystanie w systemie ratownictwa Ochotniczych Straży Pożarnych oraz stworzenie struktur Obrony Cywilnej na czas wojny.

Istotną rolę w systemie powinny pełnić społeczne organizacje proobronne (stowarzyszenia, klasy mundurowe, grupy rekonstrukcyjne) realizujące zadania kształtowania obywateli i społeczności lokalnych na rzecz bezpieczeństwa państwa oraz przygotowania ich do działania w warunkach zagrożenia i wojny, w tym realizacji powinności obronnych.