Konsultacje BBN z klubami parlamentarnymi ws. systemu kierowania obroną państwa – spotkanie z Twoim Ruchem
27 sierpnia br., dzień przed pierwszym sejmowym czytaniem prezydenckiego projektu ustawy usprawniającej kierowanie obroną państwa w czasie wojny, minister Stanisław Koziej na zaproszenie Twojego Ruchu rozmawiał z posłami klubu o założeniach proponowanych zmian. Były to kolejne w ostatnich miesiącach konsultacje szefa BBN ze środowiskami politycznymi przeprowadzone w ramach prac nad ustawą.
Pierwsze czytanie nowelizacji ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw odbędzie się w Sejmie w czwartek 28 sierpnia br. Uzasadnienie do projektu, w imieniu Prezydenta RP, przedstawi szef BBN minister Stanisław Koziej.
W czasie dyskusji posłowie Twojego Ruchu pytali szefa BBN m.in. o szczegółowe kompetencje Prezydenta RP w kierowaniu obroną państwa oraz rolę w tym procesie Szefa Sztabu Generalnego WP, o współpracę Prezydenta oraz rządu w czasie kryzysu i wojny, a także o proces powoływania i zadania Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych.
Podczas omawiania założeń projektu szef BBN mówił: - rozwiązania, które proponujemy mają wzmocnić możliwość kierowania obroną własnego terytorium - wiąże się z tzw. Doktryną Komorowskiego, której istotą jest przeniesienie priorytetów bezpieczeństwa na zadania związane z obroną kraju.
Drugie założenie dotyczy zapewnienia ciągłości funkcjonowania systemu kierowania bezpieczeństwem i obroną w czasie pokoju, kryzysu i wojny - tak, aby uniknąć gwałtownych zmian i przeskoków w organizacji systemu i procedurach w razie zagrożenia. Jest to szczególnie istotne, ponieważ mając na uwadze nasze położenie na obrzeżach NATO i Unii Europejskiej, jesteśmy szczególnie narażeni na zaskoczenie przez przeciwnika i konieczność szybkiego reagowania.
Dodatkowo, doświadczenia z konfliktu rosyjsko-ukraińskiego pokazują nam, że musimy być przygotowani na funkcjonowanie w warunkach, w których nie występuje jasny podział na pokój i wojnę. Gdzie wiele zagrożeń mieści się na pograniczu tych dwóch stanów. W tym kontekście płynność i szybkość przejścia z pokojowego do wojennego systemu dowodzenia jest kluczowa. To braliśmy pod uwagę projektując rozwiązania.
***
Pierwszą propozycją prezydenckiej nowelizacji jest dodanie do ustaw przepisu, na podstawie którego będzie można określić początek i koniec „czasu wojny”. Wprowadzenie takiej regulacji umożliwiłoby w sposób jasny i precyzyjny wskazanie przedziału czasowego, w którym do podwyższenia gotowości obronnej państwa oraz realizacji kompetencji poszczególnych organów, a także praw, obowiązków i powinności obywateli, będzie można stosować przepisy obowiązujące w „czasie wojny”, ujęte m.in. w Konstytucji RP, ustawie o powszechnym obowiązku obrony RP, o Straży Granicznej, prawie lotniczym oraz w umowach międzynarodowych i wielu innych przepisach.
Kolejną propozycją jest uzupełnienie kompetencji Prezydenta RP, jako zwierzchnika Sił Zbrojnych RP, w zakresie przygotowania warunków do kierowania obroną państwa. Dlatego dotychczasowe kompetencje Prezydenta w zakresie zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi należałoby uzupełnić o zatwierdzanie, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, w drodze postanowienia, planów użycia Sił Zbrojnych w czasie wojny oraz organizacji i zasad funkcjonowania Wojennego Systemu Dowodzenia Siłami Zbrojnymi.
Proponuje się także uzupełnienie kompetencji Szefa Sztabu Generalnego WP o zadania wsparcia Prezydenta RP w procesie kierowania obroną państwa. Szef Sztabu Generalnego WP – pozostając w czasie wojny nadal w podległości Ministra Obrony Narodowej i wykonując wszystkie funkcje na jego rzecz zgodnie z ustawą o urzędzie Ministra Obrony Narodowej, powinien być organem pomocniczym Prezydenta RP w kierowaniu obroną państwa, w zakresie dotyczącym operacyjnej działalności Sił Zbrojnych RP.
Należy także skorygować kompetencje Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych. Obecne jego uprawnienia mogą być interpretowane, jako przejęcie przez niego w czasie wojny wszystkich władczych kompetencji wobec całych Sił Zbrojnych RP, stawiając przy tym Ministra Obrony Narodowej jedynie w roli organu wspierającego. Dlatego niezbędne jest wyraźne wskazanie, że Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych, podlegając bezpośrednio Prezydentowi RP, uprawniony jest jednie do dowodzenia siłami zbrojnymi przekazanymi przez Ministra Obrony Narodowej do realizacji zadań w ramach obrony państwa.
Wreszcie należy też określić zadania osoby przewidzianej do mianowania na stanowisko Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych. Powinien on, w ramach przygotowywania się do objęcia funkcji, uczestniczyć w szczególności w ćwiczeniach i grach strategicznych, brać udział w procesie planowania operacyjnego użycia Sił Zbrojnych na czas wojny oraz w przygotowaniu Wojennego Systemu Dowodzenia Siłami Zbrojnymi.
- Projekt ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw
***
Obok konsultacji z przedstawicielami klubów parlamentarnych, szef BBN odbył także spotkania z przedstawicielami resortu obrony narodowej, komisji obrony narodowej parlamentu oraz dowództw Rodzajów Sił Zbrojnych RP, a także ekspertami od spraw sił zbrojnych i obronności.