Minister Waszczykowski o nowej strategii USA - Wydarzenia - Biuro Bezpieczeństwa Narodowego

Witold Waszczykowski: Oczywiście, że była. Rząd Donalda Tuska pół roku zwlekał z powrotem do negocjacji na ten temat. Później, gdy na początku lipca 2008 roku przyjąłem porozumienie w tej sprawie, przez pewien czas nie chciano go podpisać. Wreszcie, gdy je podpisano, nie zostało ono w ogóle ratyfikowane. Poprzez takie działania nie pozwolono odchodzącej administracji Busha, nawet w sposób symboliczny, zacząć realizacji zawartych z Polską porozumień. Inicjatywa została oddana Amerykanom, a oni użyli jej jako karty przetargowej wobec Rosji. Z własnej winy nie doprowadziliśmy do sytuacji, w której administracja Obamy albo kontynuowałaby zawarte już porozumienia, albo wyszła z jakąś rekompensatą. Dzisiaj Amerykanie nie są do niczego zobowiązani.

 

 

- System, o którym mówił sekretarz Gates, różni się na niekorzyść tej instalacji, której budowę planowano jeszcze niedawno. Po pierwsze, budowa w Polsce bazy tarczy antyrakietowej miała charakter prawnie wiążący, była obwarowana umową o charakterze sojuszniczym i zawierała gwarancje bezpieczeństwa dla naszego państwa. Po drugie, baza ta miała być stałym elementem infrastruktury amerykańskiej, która zawierała w sobie bardzo zaawansowane technologie wojskowe, a jej obecność na terenie Polski była przewidziana na kilkadziesiąt lat. Inaczej się broni systemu, który jest drogi i kosztowny, a inaczej systemów mobilnych, które mogą swobodnie wjechać i wyjechać. Problem polega na tym, że zaletą tamtego systemu był także radar, który mógł monitorować znaczną część obszaru rosyjskiego. Tymczasem system mobilny nie ma aż takich możliwości.

- To kompleks kilku przyczyn. Oczywiście formalnym pretekstem jest fakt, że Iran na dzień dzisiejszy nie posiada rakiet dalekiego zasięgu. Poza tym decyzja ta wynika z kryzysu, jaki dotknął gospodarkę amerykańską. Inną przyczyną jest powód polityczno-prestiżowy. Pod adresem demokratów podnosi się zarzut, że zbyt wiele działań podjętych podczas kadencji Busha jest dziś kontynuowanych, jak choćby obecność w Iraku, wojna w Afganistanie czy właśnie plany budowy tarczy. Uznano więc, że być może trzeba się od tej polityki odciąć, i wybór padł na tarczę antyrakietową.

 

- Oczywiście chęć dobrego ułożenia stosunków z Rosją przez nową ekipę jest również jednym z powodów tej rezygnacji. Ta administracja uważa, że można się z Rosją porozumieć i powrócić do koncepcji rokowań rozbrojeniowych.

- W mojej ocenie strategia ta nie jest zbyt szczęśliwa. Po pierwszych sukcesach z pewnością dojdzie do jakiegoś zaognienia wzajemnych relacji. Tego rodzaju rokowania mają tendencje do rozszerzania się na kwestie polityczne, a w przekonaniu Rosjan wzmacniają one ich pozycję międzynarodową.

- Rozmowy na temat tarczy pokazały, że zarówno Rosjanie - co nie jest zaskoczeniem -jak i wielu naszych sojuszników zachodnich inaczej rozumieją status bezpieczeństwa obszaru, na którym znajduje się Polska. Widzą go jako gorszy, inny i odmienny. I temu jakoś musimy dziś zaradzić.

- Być może poprzez inną obecność amerykańską na tym obszarze albo szczerą dyskusję z naszymi europejskimi sojusznikami z NATO. Chodzi o realistyczne plany obrony tych obszarów i równomiernego rozciągnięcia infrastruktury obronnej sojuszu. Nie ma przecież potrzeby, by mieściła się ona tylko w Niemczech i krajach Europy Zachodniej.

- Zależy to teraz od naszej dyplomacji i od tego, czy może ona Waszyngton przekonać do takiej koncepcji. Rozpoczynając z nami negocjacje na temat budowy tarczy antyrakietowej, ujawnił on nierówny status bezpieczeństwa naszych krajów. I teraz wychodząc z tej inicjatywy, pozostawia nas w sytuacji niekorzystnej - w sytuacji, gdy Rosja rości sobie jakieś pretensje do bezpieczeństwa tego obszaru.

 

- To oczywiście bardzo niefortunna data. Cały czas chciałbym wierzyć, że jest to nieszczęśliwy zbieg okoliczności.Mam nadzieję, że nie jest to rewanż za wypowiedź premiera z lipca, gdy oświadczył, że tarcza nie gwarantuje nam bezpieczeństwa. Radek Sikorski obiecywał bardzo wiele, więc proszę go pytać, jak dziś wybrnąć z tej sytuacji.