Senacka dyskusja przed głosowaniem nad reformą dowodzenia - Wydarzenia - Biuro Bezpieczeństwa Narodowego

11.07.2013

Senacka dyskusja przed głosowaniem nad reformą dowodzenia

W czwartek 11 lipca br. Senat dyskutował o reformie kierowania i dowodzenia Siłami Zbrojnymi RP. Podczas posiedzenia senator Józef Zając przedstawił stanowisko Komisji Obrony Narodowej, która wniosła o przyjęcie ustawy bez wnoszenia do niej poprawek. Głosowanie nad ustawą zaplanowano na koniec posiedzenia Senatu, tj. na 12 lipca br.

W odpowiedzi na pytania senatorów szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego minister Stanisław Koziej oraz minister obrony narodowej Tomasz Siemoniak przedstawiali zasadność zmian i ich konsekwencje.

Ze stanowiskiem rządu wobec ustawy zapoznał senatorów minister Tomasz Siemoniak, który mówił także o tym, że bezpośrednim impulsem do podjęcia rządowych prac nad ustawą było wydanie przez prezydenta Bronisława Komorowskiego w 2011 r., postanowienia o głównych kierunkach rozwoju Sił Zbrojnych na najbliższą dekadę. Odnosząc się do podnoszonych przez opozycje parlamentarną kwestii zgodności ustawy z konstytucją, szef MON stwierdził, że temat ten był szeroko analizowany, a opracowane ekspertyzy wykluczyły niezgodność projektu z ustawą zasadniczą.

Odpowiadając na pytania senatorów o przyjęty model organizacji dowodzenia oraz o rozwiązania funkcjonujące w innych państwach, szef BBN wskazał na obowiązujące powszechnie pewne zasady generalne. Jedną nich jest zasada rozdzielenia odpowiedzialności za planowanie strategiczne w siłach zbrojnych, dowodzenie ogólne wojskiem i dowodzenie wojskami wydzielonymi do przeprowadzenia operacji. Jako przykład wskazany został system dowodzenia w NATO, gdzie za poszczególne te funkcje odpowiadają osobno Szef Komitetu Wojskowego NATO, Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Transformacji oraz Dowództwo Sił Sojuszniczych NATO ds. Operacji, a także przykład Stanów Zjednoczonych. Według szefa BBN w tym kierunku podąża też polska reforma.

Pytany o dowodzenie poszczególnymi rodzajami sił zbrojnych po wprowadzeniu reformy, szef BBN wyjaśniał senatorom, że nie będzie odrębnych dowódców rodzajów sił zbrojnych. Ustanowione zostaną stanowiska inspektorów danych rodzajów sił zbrojnych, jednak nie będą oni mieli kompetencji dowódczych. Będą jedynie wspierali Dowódcę Generalnego.

Szef BBN mówił także, że na szczeblu centralnym zanika dowodzenie oddzielnymi rodzajami sił zbrojnych, ponieważ zanika także samodzielne wykonywanie zadań w ramach operacji wojskowych przez pojedyncze rodzaje sił zbrojnych i rodzaje wojsk. Współczesne operacje to operacje połączone. Tym samym ustawa nie tworzy nowej rzeczywistości, a odpowiada na współczesne wymagania organizacji dowodzenia.

Odnosząc się natomiast do kwestii umiejscowienia struktur sztabowych Marynarki Wojennej w kontekście stworzenia dowództwa połączonego rodzajów sił zbrojnych, które miałoby się mieścić w Warszawie, minister Koziej stwierdził, że pozostanie struktur w obecnej lokalizacji, mogłoby się odbyć ze szkodą dla tego rodzaju sił zbrojnych. Marynarka Wojenna nie mogłaby wykorzystać szansy wpływania na połączone dowodzenie całością sił zbrojnych, na równi z pozostałymi ich rodzajami.

Podczas dyskusji senator Bogdan Pęk z Klubu Parlementarnego Prawo i Sprawiedliwość zgłosił wniosek o odrzucenie projektu ustawy w całości. Rozpatrzeniem wniosku zajmie się Komisji Obrony Narodowej, która przedstawi Senatowi stanowisko w tej sprawie.

ZOBACZ WIĘCEJ: Reforma systemu kierowania i dowodzenia SZ RP

***

Reforma jest dokończeniem zapoczątkowanych przez prezydenta Bronisława Komorowskiego, w okresie kiedy pełnił funkcje Ministra Obrony Narodowej, zmian w systemie kierowania i dowodzenia. Konsolidacja systemu została również ujęta, jako jeden z priorytetów w określonych przez prezydenta "Głównych kierunkach rozwoju SZ RP i ich przygotowań do obrony państwa na lata 2013-2022".

W przygotowaniu założeń oraz rządowego projektu ustawy Ministerstwo Obrony Narodowej wspierane było przez Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. 

Reforma zakłada racjonalną konsolidację systemu dowodzenia wokół jego trzech podstawowych funkcji – planowania strategicznego, bieżącego dowodzenia ogólnego i dowodzenia operacyjnego – sprzężonych bezpośrednio z kierowaniem politycznym. Jednocześnie reforma zakłada ujednolicenie systemu kierowania i dowodzenia na czas pokoju, kryzysu i wojny.

Zgodnie z przyjętymi założeniami Sztab Generalny WP ma zostać przekształcony w organ planowania i doradztwa strategicznego. Natomiast obecne organy dowodzenia zostaną zintegrowanie w dwa dowództwa strategiczne: Dowództwo Generalne Rodzajów SZ – odpowiedzialne za ogólne dowodzenie wojskami w czasie pokoju, łączące dotychczasowe dowództwa: Wojsk Lądowych, Sił Powietrznych, Marynarki Wojennej, Wojsk Specjalnych; Dowództwo Operacyjne Rodzajów SZ – odpowiedzialne za dowodzenie operacyjne w czasie wojen, kryzysów i dowodzenie wojskami wydzielonymi do udziału w zagranicznych misjach pokojowych.

Po zmianach, ministrowi obrony narodowej będą podlegać bezpośrednio: Szef Sztabu Generalnego WP, Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych i Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych, co w pełni odwzoruje konstytucyjną zasadę cywilnej i demokratycznej kontroli nad armią.

Szef Sztabu Generalnego WP będzie organem pomocniczym ministra. Do jego zadań ma należeć m.in.: planowanie strategicznego użycia sił zbrojnych, programowanie ich wieloletniego rozwoju oraz doradzanie ministrowi obrony narodowej, rządowi i prezydentowi sprawach dotyczących ogólnej i operacyjnej działalności SZ. Natomiast kierowanie całokształtem działalności sił zbrojnych minister obrony narodowej będzie realizował przez Dowódcę Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych oraz Dowódcę Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych.