Jubileuszowy koncert z okazji 100. rocznicy ustanowienia SGWP
Sztab Generalny Wojska Polskiego został powołany sto lat temu, pod koniec października 1918 r., jeszcze przed ogłoszeniem przez Polskę niepodległości. Dziś z tej okazji w Filharmonii Narodowej odbył się jubileuszowy koncert, w którym uczestniczył Prezydent Andrzej Duda. Obchody jubileuszu zbiegają się ze zmianami w Sztabie Generalnym, które przywracają szefowi SGWP rolę pierwszego dowódcy.
Zobacz także: Wystąpienie Prezydenta z okazji 100. rocznicy ustanowienia Sztabu Generalnego WP
- Historia Sztabu Generalnego WP pokazuje, jak ważny był i jest to organ w systemie bezpieczeństwa i obronności naszego państwa, oraz że jego rola zawsze była fundamentalna - powiedział Prezydent przed koncertem. Przypomniał historię Sztabu i zmieniające się funkcje, jaki ten organ pełnił w ostatnim stuleciu.
- Odradzający się sto lat temu Sztab Generalny był głównym organem odpowiedzialnym za całość planowania operacyjnego i dowodzenia tworzących się sił zbrojnych - mówił Andrzej Duda.
Podkreślił, że Sztab odegrał znaczną rolę w walkach toczonych w latach 1918-1921, w tym w przygotowaniu Bitwy Warszawskiej 1920 r. Przypomniał, że w okresie międzywojennym "rola Sztabu Generalnego nie była trwała ani stała, zmieniała się i ewoluowała", a w 1926 r. Sztab "został podporządkowany generalnemu inspektorowi sił zbrojnych i w rezultacie utracił status samodzielnego, kierowniczego organu Wojska Polskiego, a jego funkcja została ograniczona do aktywności planistycznej na wypadek wojny".
Po 1936 r. - dodał Prezydent - "widać już wyraźnie proces odzyskiwania przynależnych tej instytucji kompetencji". Przypomniał, że po wojnie SGWP był najważniejszym organem dowodzenia i kierowania siłami zbrojnymi, "funkcjonował jednak w warunkach braku narodowej suwerenności strategicznej", a po 1989 r. przygotowywał polskie wojsko do wejścia do NATO.
Jak mówił Andrzej Duda, istotną cechą Sztabu jest także "ciągła zmiana, nieustanna adaptacja i trwała ewolucja kompetencji i struktur". - Dzisiaj Sztab Generalny Wojska Polskiego stoi po raz kolejny w obliczu tego wyzwania – ponownej transformacji struktur, zdolności i uprawnień. Jako zwierzchnikowi sił zbrojnych szczególnie zależało mi na tym, aby proces ten przebiegał ewolucyjnie, żeby to nie była rewolucja oraz aby transformacja ta odbyła się przy aktywnym, partycypacyjnym zaangażowaniu Sztabu Generalnego - mówił Prezydent.
- Mam świadomość, że wdrażany od przyszłego roku system kierowania i dowodzenia, tzw. mały SKiD jest jedynie początkiem większej, choć jak wszyscy wiemy, oczekiwanej w siłach zbrojnych zmiany - mówił Andrzej Duda.
Szefowi SGWP gen. broni Rajmundowi Andrzejczakowi życzył, aby od nowego roku, w nowych uwarunkowaniach prawnych, na nowo określił funkcje szefa Sztabu Generalnego.
- Musi pan uczynić tę instytucję najnowocześniejszym sztabem Wojska Polskiego, silnym doświadczeniem, tradycją, kompetencjami intelektualnymi, planistycznymi i decyzyjnymi - zwrócił się Prezydent do Andrzejczaka. Generał zapewnił, że jest świadomy zadań, które przed nim stoją. Jego zdaniem, "zadanie jest wykonalne" dzięki wsparciu podwładnych i przełożonych.
Podczas koncertu zabrzmiały utwory Ignacego Jana Paderewskiego, Stanisława Moniuszki oraz Feliksa Nowowiejskiego w wykonaniu Chóru i orkiestry symfonicznej Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego pod batutą Piotra Racewicza i Tomasza Labunia.
SGWP został ustanowiony 25 października 1918 r. rozporządzeniem Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego. Powołała ona urząd szefa Sztabu Wojsk Polskich, który objął gen. Tadeusz Rozwadowski. Sztab organizował struktury armii, systemy dowodzenia i szkolenia oraz wyposażenia. Początkowo nie był najwyższym organem dowodzenia - było nim Naczelne Dowództwo, którego Sztab Generalny był częścią.
W 1928 r. został przemianowany na Sztab Główny WP, w nawiązaniu m. in. do tradycji Księstwa Warszawskiego. 1 września 1939 roku, w ramach reorganizacji na czas wojny, został przeformowany na Sztab Naczelnego Wodza i pod tą nazwą funkcjonował też w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie.
Zobacz także: Zmiana na stanowisku „Pierwszego Żołnierza RP”
W obecnym systemie dowodzenia i kierowania siłami zbrojnymi, wprowadzonym z początkiem 2014 r., SGWP jest naczelnym organem planowania strategicznego, ale nie dowodzenia. Opracowuje koncepcje rozwoju sił zbrojnych, odpowiada za utrzymanie zdolności bojowej i mobilizacyjnej, kieruje planowaniem szkolenia wojsk. Pełni funkcje doradztwa strategicznego dla Premiera, Rady Ministrów i Prezydenta.
System ten zlikwidował dowództwa poszczególnych rodzajów sił zbrojnych, powołując dwa główne – Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych i Dowództwo Operacyjne RSZ. Zgodnie z obecną koncepcją obaj dowódcy rodzajów sił zbrojnych – generalny i operacyjny – będą podlegać szefowi Sztabu. Także jemu ma bezpośrednio podlegać Inspektorat Wsparcia Sił Zbrojnych.
Projekt ustawy, która przywraca szefowi SGWP rolę pierwszego dowódcy, został przygotowany przez MON i prezydenckie Biuro Bezpieczeństwa Narodowego. Zdaniem autorów obecnie obowiązujący system okazał się dysfunkcyjny, a nowelizacja ustaw o urzędzie ministra obrony oraz o powszechnym obowiązku obrony przywraca jednoosobową odpowiedzialność za dowodzenie całością sił zbrojnych.
Szef SGWP jest też osobą przewidzianą do mianowania na stanowisko naczelnego dowódcy sił zbrojnych w razie wojny i przygotowuje się do wypełniania jego zadań. Na początku lipca br. szefem SGWP został gen. broni Rajmund Andrzejczak.
Źródło: Prezydent.pl